Tục nộp cheo và tục mai mối là hai phong tục truyền thống đám cưới của người Việt xưa đã có từ lâu. Đây được xem là 2 tục lệ khá quan trọng trong cưới hỏi của người xưa. Tục lệ nộp cheo và mai mối của người Việt xưa thì chịu ảnh hưởng nhiều từ nền văn hóa của Trung Hoa. Nó được lưu truyền đến Việt Nam và tồn tại trong suốt thời kỳ phong kiến xưa.
Mục lục
1. Tục nộp cheo trong đám cưới người Việt xưa
1.1 Tục nộp cheo là gì?
Nộp cheo còn có tên gọi khác là tiền cheo. Nộp cheo có thể là một số tiền hay một số lễ vật mà nhà trai đem nộp cho nhà gái hoặc nộp cho làng xã mà nhà gái đang ở trước khi muốn cưới con gái làng đó.
Cheo cho làng xã là số tiền công ích nhỏ hay là năm bảy chục, một trăm viên gạch đóng góp gửi làng. Trưởng làng sẽ dùng số gạch này để làm giếng hay xây đường trong làng, với mục đích phục vụ cho lợi ích của dân trong làng. Trong đám cưới truyền thống của người Việt xưa thì đây là phần lễ vật bắt buộc, không có cheo thì không thể hoàn thành đám cưới. Người xưa cũng cho là:
Có cưới mà chẳng có cheo
Nhân duyên trắc trở như kèo không đanh
Trường hợp trai gái trong cùng một làng cưới nhau thì nộp cheo ít hơn. Còn đối với trai làng ngoài mà lấy gái trong làng thì phải chịu nộp cheo nhiều hơn.
Nuôi lợn thì phải vớt bèo
Lấy vợ thì phải nộp cheo cho làng
Hoặc cũng còn câu:
Cưới vợ không cheo, như tiền gieo xuống suối
1.2 Nguồn gốc của tục nộp cheo trong đám cưới
Nguồn gốc của tục nộp cheo là bắt nguồn từ tục “lan nhai” hay còn gọi là tục chăng dây ở dọc đường hay ở cổng làng.
Ngày xưa, khi có đám cưới, những người trong làng sẽ tổ chức đón mừng hôn lễ. Họ dùng một giảy lụa màu đỏ chăng ngang đường, có nơi sẽ đốt pháo để chúc mừng cô dâu chú rể mới. Để đáp lễ, đoàn đi đưa dâu mời họ dùng trầu cau và tặng quà tiền. Từ đó, một số người vụ lợi đã dùng tục lệ này để vòi tiền, sách nhiễu. Chính vì vậy nên triều đình đã ra luật lệ quy định cho phép làng xã mới được thu tiền cheo.
Từ đó về sau, tục nộp cheo trong đám cưới trở thành một phần của văn hóa làng, vì vậy có nhiều thơ ca đã nói đến điều này. Nó như một cách ví von cho lời hứa hẹn một hôn nhân đầy tốt đẹp.
Giúp em quan tám tiền cheo
Quan năm tiền cưới, lại đèo buồng cau
Khi đã hoàn thành nộp cheo cho làng, tức là đám cưới đã được làng công nhận. Người trưởng làng cũng sẽ cấp giấy biên nhận đã nhận tiền nộp cheo và giao giấy này cho nhà họ trai. Thời xưa, giấy biên nhận đã nộp cheo cho làng xã chính là tờ giấy xác nhận kết hôn hay là giấy hôn thú ngày nay.
Xem thêm bài viết: Tìm hiểu về tục chăng dây trong đám cưới người Việt xưa
2. Tục mai mối trong đám cưới xưa
Khi muốn tìm vợ cho con trai, gia đình nhà trai nhờ ông mai hay bà mối sang nhà cô gái để ngỏ ý thăm dò trước.
2.1 Ông mai, bà mối là những ai?
Người mai mối và người mai mối phải lớn tuổi, vui vẻ, hoạt bát và được hàng xóm tôn trọng. Điều quan trọng nữa là họ phải là những người đã kết hôn, sinh nhiều con, kể cả con gái và con trai, trong một gia đình hòa thuận, hạnh phúc.
Nhà trai sẽ ghi tên, tuổi của nhà trai, sau đó nhờ người mai mối đưa cho nhà gái. Nếu nhà gái đồng ý, họ cũng sẽ cho người giúp việc biết tên và ngày tháng năm sinh của con gái họ. Bà mối là người có công lớn có thể nên duyên nên vợ thành chồng. Có nhiều cặp nên các cặp đôi chỉ có thể thông qua môi giới của những người mai mối. Vì vậy, phải đến lễ Vu Quy, họ mới thực sự hiểu mặt vợ hoặc chồng mình.
Sau khi biết tuổi vợ chồng, nếu nam nữ trùng nhau thì hai người quyết định tổ chức đám cưới, nếu không hợp tuổi cũng không sao. Người xưa cho rằng tuổi tác quyết định hạnh phúc gia đình và đường con cái trong hôn nhân.
2.2 Vai trò của người mai mối trong đám cưới xưa
Người xưa có câu “Nam nữ thụ thụ bất thân”. Câu này có nghĩa là nam nữ chưa vợ, chưa chồng không được phép gần gũi. Do đó, đàn ông và phụ nữ ngày xưa ít có cơ hội tìm hiểu nhau và chọn cho mình người bạn đời phù hợp. Cơ hội quen nhau không có nhiều nên muốn lấy nhau phải thông qua bố mẹ hoặc mai mối.
Nhiều trường hợp khi con đến tuổi kết hôn, cha mẹ vẫn chưa tìm được người phù hợp để gả con. Họ chọn cách tìm người chuyên giới thiệu kết hôn cho mọi người. Những người này có quan hệ họ hàng gần và có thể cung cấp thông tin về hoàn cảnh gia đình, tuổi tác, trình độ học vấn của trẻ em gái và trẻ em trai để gia đình tham khảo và lựa chọn. Những người này được gọi là bà mối, mai mối. Hay đơn giản hơn là bà mối.
Có thể nói vai trò của bà mối, bà mối ngày xưa là rất quan trọng. Trong xã hội phong kiến Việt Nam xưa, người ta cũng ghi nhận vai trò này: “Đẹp như rối không mối không xong”. Có rất nhiều hôn lễ thành công tốt đẹp cũng là nhờ công của người mai mối chắp mối lương duyên cho đôi trai gái nên vợ nên chồng.
Qua bài viết này bạn đã biết thêm về tục nộp cheo và tục mai mối của đám cưới người Việt xưa chưa? Hy vọng rằng, với những thông tin này của Win’s Studio, chúng tôi hi vọng bạn sẽ có một hôn lễ trọn vẹn và tràn đầy hạnh phúc cùng gia đình của mình.
WIN’S STUDIO | NGÂN NGÂN BRIDAL
SỰ LỰA CHỌN HÀNG ĐẦU CỦA CÁC CẶP ĐÔI
🌐 Facebook: https://m.facebook.com/winstudio.vn/
🌐 Website: https://winsstudio.vn
🌐 Tiktok: https://www.tiktok.com/@winsstudio.vn
📩 Email: Winsstudio.vn@gmail.com
📍 TRỤ SỞ CHÍNH: 204 Hồ Văn Huê – Phường 9 – Quận Phú Nhuận – Tp. HCM
📍 CN PHAN THIẾT: 118 Tuyên Quang – Phường Phú Thuỷ – Tp. Phan Thiết
📞 Hotline: 0909.036.663 – 0948.786.786
🕑 Giờ mở cửa: 9:00 – 21:00
